تحلیل نظام¬های ساختاری و شکلی حاکم بر معماری منظر ایرانی (باتاکیدبرغالب ادیان توحیدی ایران)

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 تحلیل نظام¬های ساختاری و شکلی حاکم بر معماری منظر ایرانی (باتاکیدبرغالب ادیان توحیدی ایران) دارای ۱۷ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحلیل نظام¬های ساختاری و شکلی حاکم بر معماری منظر ایرانی (باتاکیدبرغالب ادیان توحیدی ایران)  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی تحلیل نظام¬های ساختاری و شکلی حاکم بر معماری منظر ایرانی (باتاکیدبرغالب ادیان توحیدی ایران)،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن تحلیل نظام¬های ساختاری و شکلی حاکم بر معماری منظر ایرانی (باتاکیدبرغالب ادیان توحیدی ایران) :

 
چکیده
طبیعت کلیت ومظهرتجلی و جوداست مقام خاص و مقدسی دارد در باغ  و درآن همه چیز در حال نظم وتعادل قراردارد درباغ طبیعت از پیش اندیشیده شده، رابطه انسان وطبیعت را درنهایت هماهنگی نشان می¬دهد.  باغ به کمک اشکال منظم هندسی رابطه میان طبیعت و دنیای درون به تصویر می¬کشد. دراین میان معماری منظرایرانی مفهوم عرفانی و مذهبی طبیعت و نظم جهانی رامنعکس و مفاهیم فضاها را مطرح می¬کند معماری منظر ایرانی آن فضای سبز و منظم درواقع الگویی ابتدایی و قدیمی است که پیچیده¬ترین نیازهای انسان رابرآورده می¬کند و علایم بیرونی و قابل رویت از شکوهی درونی وغیرقابل رویت راعرضه می¬کند ونظم ومعنایی ابدی درتلاطم بحران دنیوی زندگی جاودانی علی رغم آرامش وهیاهوراوعده می¬دهد.   
این مقاله با هدف تحلیل نظام¬های ساختاری و شکلی حاکم بر معماری منظر ایرانی و بسط و توسعه فرآیند تأثیر پذیری ساختار شکلی و مفهومی معماری منظر در ایران از مفاهیم مذهبی وغالب ادیان توحیدی ایران شامل زرتشت و اسلام، به منظور ارتقاء کیفی مصادیق معماری منظر تنظیم گشته است. روش تحقیق از نوع تحلیلی- توصیفی و انتخاب پنج نمونه موردی از مصادیق باغ¬های ایرانی و روش جمع آوری اطلاعات از نوع کتابخانه¬ای و میدانی توسط مشاهده نمونه¬های باقی مانده از مناظر ایرانی از دوره زرتشت و اسلامی می¬باشد. پس از تجزیه و تحلیل نظام¬های ساختاری و شکلی حاکم بر معماری مناظر ایرانی در نهایت چنین نتیجه می¬شود که  کیفیت تأثیر¬پذیری محیط مصنوع زیست بشر از مفاهیم مذهبی، به دلیل غنای آموزه¬های هر مسلک توحیدی و تاثیر شگرفی که این تأثیر پذیری می¬تواند بر افزایش کیفیت محیطی بگذارد، ضرورت بررسی  پژوهشی این جستار را به منظور تعیین فاکتورها و عواملی که توجه به آ¬¬ن¬ها می¬تواند سبب ارتقای کیفی محیط در طرح¬ها و پروژه¬های دوران حاضر گردد، مشخص می¬نماید. 
 
 
واژگان کلیدی: 
نظام ساختاری، منظر ایرانی، باغ ایرانی، ادیان توحیدی.
 
 
 
 
 
 
* دانشیار گروه شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران 
                                                                                           
 
مقدمه
معماری منظر ایرانی همراه با پیشرفت تمدن و فرهنگ مردمانی که در ایران استقرار یافتند به تدریج شکل گرفته است. دستیابی به نظم حاکم بر باغ ایرانی در زمان طولانی و همراه با تحولات تمدن و شکل‌گیری فرهنگ ایرانی حاصل شده است. در واقع این نظم مبتنی بر دیدگاه‌های دقیق نمادین و تمثیلی نشأت گرفته از دین زرتشت و سپس اسلام و فرهنگ ایرانی بوده است. شکل¬گیری تاریخ و تکامل مذهب در سرزمین ایران شاهد ظهور و پیدایش و افول ادیان توحیدی مختلفی بوده است که مسحیت و یهودیت را می¬توان از جمله آن¬ها قلمداد نمود. در این میان، ادیان زرتشتی و اسلام به دلیل بهره¬مندی از خاستگاه معنایی و به تبع آن اجتماعی استوارتر، منشاء تغییرات بنیادین¬تری نسبت با ادیان مسیحیت و یهودیت بوده¬اند و از این¬رو می¬توان از آن¬ها به عنوان ادیان توحیدی غالب یاد کرد. از این رو ملاک بررسی¬های پژوهشی در این تحقیق، ادیان زرتشت و اسلام می¬باشد (خسروی، ۱۳۷۱، ۵۸).
هدف اصلی این پژوهش تحلیل نظام ساختاری حاکم بر معماری منظر ایرانی و همچنین بسط و توسعه فرآیند تاثیر¬پذیری نظام شکلی معماری منظر در ایران ازغالب ادیان توحیدی در ایران به منظور ارتقاء کیفی مصادیق معماری منظر می¬باشد. جهت نیل به این هدف ابتدا نظام¬های ساختاری و شکلی معماری منظر ایرانی بررسی می-گردد و سپس نظام¬های اصلی و پایه¬ای حاکم در پنج نمونه موردی شامل مجموعه تاریخی فیروزآباد و مجموعه تاریخی تخت سلیمان (مربوط به آیین زرتشت) و باغ فین کاشان، باغ شازده ماهان و باغ دولت آباد یزد (مربوط به دین اسلام) مورد تحلیل قرار می¬گیرد. 
۲- نظامهای ساختاری و شکلی معماری منظر ایرانی
۲-۱- نظام استقرار: نظام استقرار به ابعاد، شیب و عوارض زمین، جهات، وضع اقلیمی، آب، هوا، نوع خاک، سمت باد و نسیم، دید و منظر، محورها و نقاط مسلط داخل بستر، منظر و سیمای داخلی، از یک سو و موقعیت بستر نسبت به شهر، منطقه و حوزه، دسترسیها، ورودیها، محورها و نقاط مسلط در پیرامون و همچنین به مناظر و سیمای خارجی، از سوی دیگرمیپردازد (بل، ۱۳۸۱، ۹۱). 
۲-۲- نظام دسترسی و تقرب به فضا: سلسله مراتب ورود به فضا و تقرب به فضا از ترتیب و اهمیت خاصی برخوردار است (حسینی، ۱۳۸۷، ۱۲). به طوری که آمادگی لازم را جهت خروج از فضایی خشک و بی آب و علف بیابان و ورود به فضایی سبز و خرم و با طراوت ایجاد نماید (یادآور بهشت ازلی).
۲-۳- هندسه فضا: هندسه فضا و نظام فضایی به شکلیابی فضاها بر اساس رابطه میان عناصر معمارانه، از جمله سردرخانه، کوشک، بالاخانه، مظهر خانه، دیوارهای اطراف، حیاطها و دیگر پر و خالیهای درون دیوارها، سایه روشنها و نقش درختان سایهافکن در باغ میپردازد و همچنین به رابطه میان هر عنصر منفرد، و مجموعه آن¬ها با فضاهای بیرونی، به نحوه پیوستگی محورهای عمده هر بنا با محورهای باغ و تناسبات و روابط میان فضاهای بسته و فضاهای نیمهباز از جمله ایوانها و فضاهای باز در باغ توجه دارد (سلطان زاده، ۱۳۷۸، ۳۴). 
۲-۴- نظام جانمای ابنیه و توده های ساختمانی در فضا (نظام عملکردی): نظام عملکردی در رابطه مستقیم با نظام فضایی باغ، به کل مجموعه توجه دارد و تعداد بناها، عملکرد هررابطه بین عملکردها، نقش هر بنا در نحوه پیوستگی آن¬ها از طریق عناصر میانی، مانند: «ایوان، رواق، طاق، و…» همچنین رابطه عملکردی بین آن¬ها و شکل تسلسل در پیوستگی را بررسی میکند. نظام عملکردی به عملکرد کل باغ و اجزای متشکله آن بر اساس بررسیهای تاریخی و نوع تکبناها، مانند سردر خانه، کوشک و یا حمام و دیگر خانههای کوچک درون دیوارها میپردازد (همان، ۳۷). بررسی نظام عملکردی همچنین با شناخت نوع باغ از جمله باغ مسکونی، باغ تفریحی، باغ تشریفاتی، به شناخت عملکردها کمک خواهد کرد. مطالعه نظام عملکردی در چهارچوب تعریف خود، همچنین به رابطه باغ با حوزه، منطقه و شهر نیز میپردازد .
۲-۵- نظام حرکت در فضا: نظام حرکت انسان در فضا که به کلام تخصصی¬تر می¬توان آن را نظام ادراکی فضا توصیف کرد، نظامی است که طی آن کیفیت و کمیت مندرج در فضا توسط طراح به ذهن مخاطب و بهره بردار فضا 
متبادر می¬شود. از این رو می¬توان آن را اصلی¬ترین فاکتور تاثیرگذار بر فرآیند درک فضا قلمداد کرد 
(Khansari, 1998:141).
۲-۶- نظام محصوریت فضا: باغ ایرانی مجموعه¬ایست که همواره تضادی بین طبیعت بیابان و طبیعت سبز همراه با گردش آب و درختان ایجاد می¬کند، از این رو تمامی باغ¬هایی که در دل کویر احداث می¬شدند با دیوارهایی محصور می¬گشتند و یا از دیوار مشبک در اطراف آن¬ها استفاده می¬شد و به مثابه بهشتی در کویر مطرح می¬شوند (Johnson, 1929, 251).
۲-۷- نظام وجود و حرکت آب در فضا: نظام آبیاری به وجودآب و شکل حرکت آن در باغ میپردازد. بررسی سرچشمه، قنات، چشمه، انشعاب از رودخانه از یک سو، و نیز نقش آب زمانی که از باغ، احتمالا برای آبیاری خیابانها یا دیگر باغها و یا مزارع، خارج میگردد؛ در نظام آبیاری است که مد نظر قرار میگیرد .همخوانی نهرها و جویها با محورهای اصلی و همچنین همخوانی آبشره¬ها